We steken zijn glanzend groene takjes met puntig getande blaadjes en felrode besjes, samen met ander kerstgroen in kransen aan de voordeur, gebruiken ze in kerststukjes, leggen de blaadjes op tafel en zelfs op het kerstgebraad als versiering. We vinden zijn afbeelding op speciaal kerstservies en presenteren hem als chocolade bij de koffie na het diner. Kortom, hij is onlosmakelijk verbonden met kerst: HULST.

De hulsttakken die we met kerst gebruiken zijn afkomstig van Ilex aquifolium, scherpe of gewone hulst. De Romeinen gebruikten het woord Ilex voor de steeneik. De bladeren van deze wintergroene eik lijken op die van hulst. Aquifolium betekent 'scherp getand blad'.
De struik, oudere exemplaren kunnen uitgroeien tot bomen, behoort tot de hulstfamilie (Aquifoliaceae). De familie kent één geslacht, Ilex, met honderden soorten, verspreid over de wereld. Onze 'kersthulst' Ilex aquifolium is de enige soort die inheems is in Europa en ook oorspronkelijk in de onderbegroeiing van Nederlandse bossen voorkomt.

De hulst is tweehuizig, wat wil zeggen dat er vrouwelijke en mannelijke bomen zijn. "Het vrouwtje is opgetuigd met felrood koraal, het mannetje tooit zich in effen groen". Er worden steeds vaker éénhuizige cultivars gekweekt, zoals Ilex aquifolium 'Pyramidalis' waarvan de takken veel met kerst worden verkocht.

Hulst in vroeger tijden.    

Er bestaan talloze mythes, sagen en verhalen over hulst.

Als alles dood lijkt in de winter, putten de oude Kelten en Germanen al hoop uit het groene blad en de rode bessen van de hulst, hoop op de lente die komen ging, de wedergeboorte van de natuur. Zij dichtten de hulst dan ook goddelijke krachten toe. Ook de Romeinen hechtten veel betekenis aan de hulst, zij gaven elkaar hulsttakken tijdens Saturnalia, het feest van Saturnus, de god van de landbouw, dat gehouden werd op 17 december.

Hulst stond symbool voor mannelijkheid door zijn leerachtige groene blad en zijn rode bessen. Vreemd eigenlijk, omdat bessen alleen groeien op de vrouwelijk struik.

De groene bladeren van de hulst staan ook voor onsterfelijkheid en eeuwig leven.

De magische krachten van de hulst zouden ook beschermen tegen kwade machten als bliksem, boze geesten en heksen. Het kon dan ook geen kwaad, vond men, om een paar hulststruiken dichtbij het huis te planten. Dat de toverstaf van Harrie Potter is gemaakt van hulsthout is zéker geen toeval.

Toen het christendom het avondland veroverde, bleek het ondoenlijk voor de geestelijk leiders om de heidense gebruiken van de hulst uit te bannen en dus werden ze ingelijfd in de christelijke traditie.
Daarom versieren we ons huis rond midwinter nog steeds met groene takken waaronder de hulst. Alleen noemen we dat geen ‘Zonnewende’ meer, maar ‘Kerstmis’.

Hulst, een bijzondere struik. Geniet ervan in de donkere dagen rond Kerstmis. Maar niet langer dan tot Driekoningen op 6 januari. Dan moet hij het huis uit, want anders brengt hij ongeluk. Wie weet waarom?..........Reageer!

Bron: "Aesculus", uitgave van de Stichting Arboretum Oudenbosch.